Lesje wet-, en regelgeving
Deze pagina bevat
Het vergunningplichtige gebied
De doelstellingen van de BGR
Het rivierbed
De vrijstellingsgebieden
Onze bouwrechten
Bouwvergunningvrij bouwen
10% vergroting van de woning
Niet meetellen van bouwvolume buiten het rivierbed
30m2 gebouw
NEN2580
Bouwbesluit
RivierkundigBeoordelingsKader
Beleidsregels algemeen
Inherente afwijkingsbevoegdheid
Het vergunningplichtige gebied
Voor de verhaallijn kunt u dit hele blok overslaan, het is de samenvatting van wat ik ook niet wist toen ik in gesprek ging met RWS. Maar dit blokje is misschien handig voor de mensen die er ooit mee te maken krijgen, en er geen jota van snappen, denk bv aan rechters of ambtenaren bij de vergunningen-niet-verleners van RWS.
Een watervergunning aanvragen is noodzakelijk als je een werk in, op, boven of onder de rivier wilt doen en iedere Nederlander snapt dat je niet zomaar een spreekwoordelijke beverdam in de grote rivieren mag bouwen. Het vergunningplichtige gebied (artikel 2) is terecht ruim omschreven, zodat de watervergunningsaanvraag vrijwel onontkoombaar is. Ook moest het Waterschap Rivierenland WSRL ons bouwkundige toestemming geven om de integriteit (sterkte, waterdichtheid) van de zomerkade te garanderen bij sloop en nieuwbouw van onze eeuwenoude woning, ook vanwege meerdere koelkelders die diep in het dijklichaam steken. We wonen tenslotte wel met zo een10 families achter de zomerkade.
Accoord van RWS en het Waterschap vallen samen in één watervergunningsaanvraag, waarbij RWS het hoogst bevoegde gezag is in het rivierbed. De door RWS gesuggereerde meest efficiënte procedure was een vooroverleg, waarna het ingediende plan snel kon worden vergund. De beoordeling van, en werkwijze met de verschillende rivierwater gerelateerde wetten is vastgelegd in de Beleidslijn Grote Rivieren, de BGR. Een beleidslijn is feitelijk het werkboekje voor de ambtenaar, maar is geen wetgeving, en de BGR moet de correcte uitvoering van de rivier gerelateerde wetgeving realiseren. Leest u zelf in deze link de 4 componenten waaruit de BGR is gemaakt. Eens in de zoveel jaar wordt er een aangepaste BGR versie gepubliceerd zoals o.a. in 2002, 2006, 2014 en 2019. Ook is er in 2016 een evaluatie gedaan over het functioneren en draagvlak van de BGR.
De doelstellingen van de BGR
Het gebied waar de RWS zeggenschap heeft om de doelstellingen van de BGR te bewaken is, niet zo verrassend, het rivierbed, ofwel daar waar rivierwater kan komen dat moet worden afgevoerd of worden opgeslagen als de twee primaire doelstellingen. De derde doelstelling van de BGR is voorkomen dat er iets in het rivierbed gebeurt dat deze twee doelstellingen afvoer en opslag ooit nog in de weg kan zitten. Klinkt mij logisch in de oren in ieder geval.
Het rivierbed
Het rivierbed (oppervlaktewaterlichaam) wordt door RWS omschreven als "samenhangend geheel van vrij aan het aardoppervlak voorkomend water met bijbehorende bodem en oevers" in de verklarende woordenlijst van bv een vergunningsverlening of afwijzing. Voor alle juristen en niet juristen, het vergunningplichtige gebied waarvoor je een watervergunning moet aanvragen is dus veel groter dan het rivierbed zelf omdat het deel boven, en zelfs onder het rivierbed ook aanvraag plichtig is. Kijk even hoe het rivierbed eruit ziet en gedefinieerd is . Tja, toch weer zo een weetje waarmee je een verjaardag kunt opleuken, toch? Ze zullen aan je lippen hangen de feestgangers, heus.
De bij het plaatje genoemde kaarten van bijlage IV, Waterbesluit 6.16 geven de begrenzingen en de aard van de rivierbedding weer in drie categorieën: stroomvoerend waar waterafvoer het doel is (blauw), bergend regime voor de rivierdelen die hoog water moeten opslaan (groen) en rivierdelen die zijn vrijgesteld van de vergunningsplicht. (Geel. Dus dan heb je alleen met de gemeente te maken, en niet met RWS.) Deze vrijstelling is geen landschappelijk gevolg maar een slinkse manier waarop RWS zeer regelmatig de projectontwikkelaars vrijstelt van de wetgeving het rivierbed niet te bebouwen) Dan heeft de BGR nog zijn eigen rivierkaarten. Ons (onderste) kaartblad 55 Waal 6 geeft een stroomvoerend regime aan, en als je goed kijkt kun je in het blauw straatnaam "de Kop" net nog lezen bij "Waal922". Voor de slimme lezer: U concludeert natuurlijk gelijk dat overeenkomstige informatie identiek op de kaarten van het waterbesluit en de BGR moet staan, maar helaas, RWS heeft hier volop zijn kansen benut om vergunningverlening te beïnvloeden door de BGR kaarten te verarmen van informatie.
Ik heb een WOB verzoek gedaan over de totstandkoming van de kaarten, én om een aanpassing van de incomplete kaarten en vertel u graag meer, onder.... WOB. Nou de wettelijke 8 weken werden 18 maanden, maar dan krijg je ook 2205 paginas ter bestudering......
De vrijstellingsgebieden
Vrijwel altijd moet je dus een watervergunning aanvragen, behalve als je een stromingsluwe of hoogwatervrije bebouwde locatie bent die op de kaart van het Waterbesluit is vastgelegd, dan ben je vrijgesteld van de plicht een watervergunning aan te vragen en krijgen. Ik zal later uitleggen dat we aan de voorwaarden helemaal voldoen en dat we in het verleden ook de vrijstellingen kregen, op basis van onze hoogwatervrije ligging. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat veegt zijn ambtelijke billen af met hun beheerlast van de kwalitatief laagwaardige waterkaarten, ook al gil je de bewijslast van de hoogste torens naar ze toe. Ivoren torens zijn altijd hoger. Het is daar ijzingwekkend stil, vrij van burgerlijk kommer en kwel.
Dus volgens kaartblad 55 kunnen we geen beroep doen op vrijstelling van de watervergunningsplicht, want het gebied is erop niet gekenmerkt als een vrijgesteld gebied ondanks alle eerdere vergunningen (1906,1994 en 2012) waar we waren vrijgesteld van vergunningsplicht op basis van onze hoogwatervrije ligging.
Wij ( als onderdeel van 8,5 ha groot Bato's erf) zouden dus geel moeten zijn op de BGR kaart 55 Waal 6, maar kennelijk is er ergens iets veranderd aan de kaarten.
In 1995 lagen we op een hoogwatervrij terrein, en natuurlijk voldoen we nog steeds aan de eisen die gelden voor het vrijstellen van de vergunningsplicht (bovenstaand) vanwege onze hoogwatervrije ligging. Ook in de BGR2019 is de toezegging op geen enkele manier anders uit te leggen en steekt ons huis vanwege de hoge ligging voor het grootste deel uit boven de waterkering en dus buiten het rivierbed, dus dat volume hoeven we niet eens op te geven.
Mooi toch? Die vergunning moet snel geregeld zijn, dit lijkt aan alle kanten goed uit te pakken....... , maar dat was toen ik naïef genoeg dacht dat alle ambtenaren intelligent, integer op constructief te werk wilde gaan.
Onze bouwrechten
Misschien gebruik ik niet de juiste juridische term, maar ik bedoel met bouwrechten wat we aan volume mogen bouwen, en aan welke regels we ons moeten houden, en ook de manier waarop alle andere partijen daarmee om zouden moeten gaan, zoals bij voorbeeld wat er überhaupt meetelt als volume van een woning.
Bouwvergunningsvrij bouwen
Bouwvergunningvrije (en licht bouwvergunningplichtige) bouwwerken zijn kleine uitbreidingen die u zonder vergunning kunt bouwen, gebaseerd op de grootte van uw tuin ("achtererf"). Minister Schultz van Haegen verkoopt de BGR in 2006 aan de Tweede Kamer met een beleidsbrief waarbij dit bouwrecht ook duidelijk in de rivierbedding van toepassing is, omdat dit bouwwerk volgens haar rivierkundig van beperkte betekenis is, wel onder de voorwaarde dat we de waterafvoer niet belemmeren.
Er is nooit een wetswijziging geweest in relatie tot bouwvergunningsvrij bouwen in het rivierbed dus mogen we dit recht zeker toepassen. Ook de Raad van State bevestigd dit (onvoorwaardelijke) bouwrecht zonder noodzakelijke vergunningsaanvraag bij herhaling. Enige uitzondering: als er planologische reserveringen zijn gemaakt, maar dat is bij ons niet het geval. De planologische reservering (Barro) ligt al aan de overkant van de rivier voor het hoogwatergeul Varik-Heesselt. Voor de omgevingsvergunning hebben we deze bouwrechten natuurlijk ook toegepast en is daarmee en wezenlijk onderdeel van het ontwerp van de nieuwe woning. (afwegingskader BGR 2006 onderstaand) Door dit later uit de BGR 2006 te halen wordt er legitieme wetgeving in de prullenbak gegooid door RWS, die feitelijk vooral de particuliere bouwers schade berokkend.
10% vergroting van de huidige woning
Volgens de handreiking BGR 2016 mag je de woning met 10% uitbreiden (oppervlakte en inhoud), mits dat al niet na 1997 is gebeurt. Het is overigens vanaf 2006 gebruikelijk dat sloop en herbouw ook direct met 10% vergroting van de herbouw mag gebeuren. We kunnen hier zeker spreken van een gewoonterecht, en identiek aan het recht om bij nieuwbouw ook direct de vergunningsvrije aanbouw te mogen integreren. (zie BGR 2014 bijlage 1 onderstaand. ) Lees ik nu taalgebruik van RWS als "redelijk en billijk" en als laatste zin van de tweede alinea; "Uitbreidingen groter dan 10% worden volledig getoetst aan de beleidsregels" ? Nou, dat staat in de interne versie van RWS met onzichtbare inkt gedrukt denk ik, want ik heb er nooit iets van teruggezien.
Niet meetellen van het volume buiten het rivierbed
Wederom: Twee keer de bonus gewonnen: ons huis ligt voor een substantieel deel buiten het rivierbed, en ook nog in een hoogwatervrij gebied dat al vaker is vrijgesteld van de vergunningsplicht.
Leest u punt 6 hierboven: "Langs---liggen Het uitgangspunt is dat bebouwing in-------------------of buiten het rivierbed niet meetelt voor het berekenen van de 10%. Er ------------------gebied Uitbreidingen moeten namelijk zoveel mogelijk buiten het rivierbed plaatsvinden.
Da's mooi, want de toename van ons woningvolume zit vooral buiten het rivierbed, ruim boven de waterkering, in de bovenste verdieping, zoals RWS dat ook aan ons vroeg in de BGR2016.
30m2 bouwrecht
Ook mogen we op basis van artikel 6.12 lid 2a van het Waterbesluit een bouwwerk of aanbouw maken van maximaal 30m2. Nu is een moestuintje 30m2 (oppervlakte = lengte x breedte) maar een bouwwerk heeft een volume (inhoud = lengte x breedte x hoogte) De twee oude dijkhuisjes zijn samen plm. 20 meter lang, en de nok van het nieuwe huis loopt op de plaats van de oude nok, maar veel hoger omdat we buiten het rivierbed moesten bouwen (wij luisteren echt wel hoor) dus een 1,5 meter brede strook van 20 meter lang is 30m2, en onder de nok van plm. 7 meter is dit 30x7=210m3 om mee te tellen bij het toelaatbaar bouwvolume !
NEN 2580
de NEN2580 bepaald hoe u het volume van een gebouw dient te berekenen. Zitten er in het woningvolume de inhoud van de heipalen, of het volume van het kleine schuine puntje onder uw dak? De NEN norm schrijft het u voor, en iedere organisatie in Nederland respecteert (moet respecteren) deze berekeningsnorm. Nou ja, bijna iedereen dan....... RWS vergunningen Oost-Nederland heeft een eigen methode: "willekeur, domheid en repressie versie 1.1" en doet derhalve wat het zelf wenst, of niet, of toch anders, misschien wel, of toch niet..... (Bij de Raad van State liegt RWS wel een berekeningssystematiek te hebben, maar ze sturen hem niet toe als ik hem opvraag.) Overigens mocht u twijfelen: funderingsdelen en heipalen tellen niet mee in de NEN2580 als woningvolume.
Het bouwbesluit
Het bouwbesluit stelt heel veel bouwkundige regels voor waaraan een gebouw / huis moet voldoen. Denk aan voorschriften met betrekking tot veiligheid, bruikbaarheid, energie zuinigheid, installaties, bouw en sloop en nog veel meer. Ik mag bv in het nieuwe huis bv geen deurposten meer hebben die te laag zijn, deze moeten 2,30 meter hoog worden: dus nooit meer mijn hoofd stoten, om maar een prettig detail te noemen. Bouwbesluiten waar RWS af moet blijven, en waar ze aantoonbaar geen feitelijke kennis van hebben. Ondanks dat waren ze bij het vooroverleg bij herhaling bezig met het beïnvloeden van het ontwerp (de hoogwatervrije fundering, gaten erin, alles op heipalen in de zomerkade, het huis verlagen op de tweede verdieping en wat al niet meer.) Bouwkundige beoordeling of ontwerp beïnvloeding is geen onderdeel van het BGR, ook architecturaal vragen we niet om hun inbreng, de vormgeving bespreken we met de welstandscommissie van de gemeente. let op RWS: je moet rivierkundige beoordeling maken en de waterwetten toepassen, in het rivierbed, en niet erbuiten: het toepassingsgebied van de BGR.
Het Rivierkundig Beoordelings Kader RBK
Het enige belangrijke instrumentarium om de doelstelling van de BGR rekenkundig langs een meetlat te leggen is het RKB, het Rivier Kundig Beoordelingskader. We vallen onder het stroomvoerend regime volgens kaartblad 55, dus is ons bouwwerk in staat voor enige rivierkundige hindering te zorgen? Of gaan we dat in de toekomst mogelijkerwijze alsnog doen? Relevante vragen die RWS zelf heel goed zou moeten kunnen beantwoorden, dus waarom geen verplichte rivierkundige analyse bij iedere watervergunningsaanvraag? Altijd beter dan de willekeur die rivierkundig nergens op slaat (volgens het BGR evaluatierapport). Overigens als het waterloopkundig een beetje lastig wordt gaat de vraagstelling naar een extern ingenieursbureau, RWS heeft geen kennis en kunde meer in huis, die zijn helaas vervangen door wel veel te veel juristen.
Beleidsregels
Beleidsregels zijn een werkboekje voor een bestuursorgaan (RWS) en moeten intern, en naar de burger duidelijkheid brengen over hoe RWS met zijn bevoegdheid omgaat. Het is algemene regel en geen AVV, een Algemeen Verbindend Voorschrift. RWS is gebonden door zijn beleidsregels, burgers zijn gebonden door AVV's. Beleidsregels moeten belangen afwegen, feiten vaststellen en uitleg geven aan wettelijke voorschriften volgens de Algemene Wet Bestuursrecht AWB. RWS heeft bestuursbevoegdheden, ofwel ruimte waarbinnen ze beslissingen kunnen nemen. Wij, de burgers, kunnen rechten ontlenen aan de beleidsregels, mits ze in de Staatcourant zijn gepubliceerd. (geloof me, dat is de BGR wel) Beleidsregels dienen zich naar inhoud en strekking ertoe te lenen om door betrokkenen als rechtsregel te worden toegepast. RWS moet in principe besluiten nemen in overeenstemming met de BGR tenzij dat voor één of meer belanghebbenden (wij dus) onevenredige gevolgen zou hebben tot de met de beleidsregel te dienen doelen.
Inherente afwijkingsbevoegdheid 4.84 AWB
In 4:84 AWB (Algemene Wet Bestuursrecht) is een bestuurlijk ontsnappingsluik voor als u aan de galg van de ambtenaren hangt. Nee, nee, dat heb ik wat onhandig geformuleerd, beter is: een ontsnappingsluik als u met het hoofd op een hakblok van RWS ligt. De afspraak in 4.84 AWB is, dat als het doel van de beleidsregel niet wordt gediend, (in ons geval als de rivier geen enkele last heeft van de 10% uitbreiding bij sloop en herbouw van de woning), maar één van de partijen zou met dat feitelijk zinloze weigeringsbesluit zwaar in het pak worden genaaid (onevenredig zwaar benadeeld) omdat hij niet kan bouwen, moet procederen, ruim 4 jaar vertraagd gaat worden, en fysiek en mentaal wordt uitgehold, onwettige kostenverhogingen gaat krijgen en bouwvolume verliest) dan kan RWS afwijken, en toch een watervergunning verlenen. Vroeger moest er dan een bijzondere omstandigheid als grondslag worden aangevoerd om af te mogen wijken, dus iets wat niet omschreven was in de Beleidsregel (en die hebben we zat, blijf lezen) om af te mogen wijken van een beleidsregel. Na 2016 is er door een besluit van de Raad van State vereist dat het beleidsorgaan (hier RWS) altijd moet motiveren waarom zij géén gebruik maken van de afwijkingsbevoegdheid, ook al staat er iets over beschreven in de BGR. En al helemaal als wij daar een schriftelijk beroep op doen. Helaas, ondanks een oor-wassing in het kantongerecht blijft RWS zich halsstarrig vasthouden in de BGR aan verouderde jurisprudentie. Overigens ook de rechters blijken ongevoelig voor de eigen uitspraken.
RWS juristen, de laatste stand van de jurisprudentie in deze is :
"Het bestuursorgaan dient derhalve alle omstandigheden van het geval te betrekken in zijn beoordeling en dient te bezien of deze op zichzelf dan wel tezamen met andere omstandigheden, moeten worden aangemerkt als bijzondere omstandigheden in de zin van artikel 4:84 van de AWB die maken dat het handelen overeenkomstig de beleidsregel gevolgen heeft die onevenredig zijn in verhouding tot de met de beleidsregels te dienen doelen."
Hè RWS, verbeter de BGR 2019 even s.v.p. Graag gedaan hoor, het is ook lastig hoor wetgeving interpreteren, en helemaal als je maar zou weinig juristen in dienst hebt als onze overheid.
Ik ben van mening dat we iedere ambtenaar die geen 4.84 AWB afweging maakt uit zijn ambt moeten kunnen zetten als onderdeel van het genezingsproces van onze democratie. Voor rechters die dit negeren kunnen we misschien weer denken aan kielhalen, vierendelen, steniging of andere lichte lijfstraffen? Hoe dan ook, wie dit helemaal heeft doorgelezen mag op eigen kosten een patatje pindasaus gaan halen. Je hebt het verdient.